Oleje silnikowe do motocykli – aktualne trendy rynkowe

Biorąc pod uwagę poziom zaawansowania konstrukcji układów napędowych współczesnych motocykli, stosowanie wysokiej jakości olejów silnikowych i regularna ich wymiana staje się kluczową kwestią serwisową. Każdy, kto zastanawia się nad sensem częstej wymiany oleju w motocyklu, powinien przeczytać ten artykuł.

Konieczność regularnej wymiany oleju, a także wybór olejów najwyższej jakości to w przypadku współczesnych motocykli podstawowy wymóg serwisowy. Wynika to z kilku kwestii, w tym z trendu polegającego na uzyskiwaniu przez producentów możliwie najwyższych parametrów mocy i momentu obrotowego z niewielkich pojemności skokowych. Jednak to nie tylko osławiony downsizing wymusza ciągłe podnoszenie norm jakościowych współczesnych olejów.

Wpływ ekologii na silniki motocykli oraz olej silnikowy

Producenci motocykli muszą mierzyć się z trendami rynkowymi, obecnymi w świecie motoryzacji. Choć trendy te nie są aż tak restrykcyjne jak na rynku samochodów osobowych, obserwując ten rynek łatwo jest przewidzieć przyszłość branży jednośladów. Zmiany konstrukcyjne we współczesnych motocyklach warunkowane są celami ekologicznymi, a także politycznymi, które – szczególnie w ostatnich latach – są do siebie szczególnie zbliżone. Ograniczanie dopuszczalnej emisji spalin, związane z wprowadzeniem normy Euro5 w 2021 r. wstrząsnęło rynkiem motocyklowym w Europie. Po raz pierwszy producenci doświadczyli aż tak dużych problemów ze spełnieniem norm, co spowodowało wycofanie ze sprzedaży sporej liczby wersji i modeli. Norma Euro5 wprowadziła znaczne ograniczenia zwłaszcza w przypadku emisji niektórych, uważanych za szczególnie szkodliwe gazów, jak węglowodory (zmiana dopuszczalnej emisji ze 170 mg/km do 100 mg/km) czy tlenki azotu (z dopuszczalnych wcześniej 90 mg/km do 60 mg/km). Co więcej, motocykle po raz pierwszy muszą spełniać obowiązujące w momencie daty produkcji parametry ekologiczne, przez cały cykl swojej eksploatacji. Co ma to wspólnego z olejem silnikowym? Wbrew pozorom bardzo wiele.

Producenci wysilonych silników, zoptymalizowanych pod kątem uzyskania wysokich parametrów z niewielkiej pojemności oraz jak najniższej emisji spalin, oczekują od producentów olejów środków smarnych o szczególnych parametrach. Priorytetem staje się niska lepkość oleju, która ma wpływ na niższe opory w transporcie oleju w kanałach silnika. Mniejsze opory podczas pracy to oczywiście niższa energochłonność, a więc niższe spalanie oraz emisja zanieczyszczeń. Ciasno pasowane elementy współczesnych silników wymuszają pracę przy stosunkowo cienkim filtrze olejowym. Współczesne oleje muszą zatem charakteryzować się bardzo wysoką odpornością termiczną.

Co smaruje olej silnikowy w motocyklu? Nie tylko silnik…

W wielu nowoczesnych motocyklach ten sam olej silnikowy stosowany jest do smarowania zarówno silnika jak i sprzęgła (pracującego w kąpieli olejowej – tzw. sprzęgło mokre) jak i skrzyni biegów. To pozorne uproszczenie z punktu widzenia właściciela motocykla jest w rzeczywistości dużą komplikacją dla producentów środków smarnych. Sprzęgło montowane na wałku skrzyni biegów oraz sama skrzynia biegów o najczęściej bardzo kompaktowej konstrukcji muszą przenosić moment obrotowy nawet kilkukrotnie wyższy niż ten nominalny dla silnika. Są to niezwykle trudne warunki dla oleju, którego film nie może zostać w żadnym momencie przerwany, a parametry termiczne muszą być zachowane w całym procesie pracy.

Wspomniany już trend obniżania lepkości oleju silnikowego ma swoje konsekwencje w postaci problemów z przenoszeniem niektórych sił tarcia przez elementy silnika lub skrzyni biegów. Efektem może być przyspieszone zużycie tych podzespołów. Producenci olejów muszą stawić czoła oczekiwaniom często sprzecznym wobec siebie jak np. konieczność zapobiegania ślizganiu się sprzęgła i zapewnieniu jego maksymalnie komfortowej pracy, niewymagającej przykładania dużej siły nacisku przez kierowcę. Optymalne parametry pracy są w stanie zapewnić obecnie tylko oleje silnikowe najwyższej jakości, spełniające nie tylko podstawowe parametry wskazane przez producenta motocykla względem norm SAE i API, ale także restrykcyjne parametry klasy jakościowej JASO.

Kiedy wymieniać olej w motocyklu? Weź pod uwagę interwały producenta… i je skróć

Niektórzy producenci motocykli zalecają wymianę oleju silnikowego co 10 tys. km. W przypadku jednostek o mniejszej pojemności często jest to 6-8 tys. km. Doświadczenie uczy nas jednak, że nie warto czekać z wymianą aż do ustalonego przez producenta limitu, lecz wymieniać olej wcześniej i przynajmniej raz do roku. Kiedy? Obecnie w motocyklach stosowane są oleje półsyntetyczne i syntetyczne, które nie są narażone na procesy starzenia oraz niskie temperatury powietrza w takim stopniu jak popularne niegdyś oleje mineralne. Nie ma zatem konieczności wymiany oleju wiosną, po okresie zimowego postoju motocykla w garażu. Można to zrobić w dowolnej porze roku. Ważne jest przede wszystkim stosowanie olejów wysokiej jakości, zgodnych z rekomendacją producenta oraz odpornych na trudne warunki pracy.