Jawa 50 typ 20 Pionyr. Kaczka pancerka, którą zapamiętali wszyscy

Jawka 50. Najlepszy socjalistyczny motorower?

W ostatnim czasie dosyć często rozpisujemy się na temat jednośladów popularnych w PRL. Popularnych to nie znaczy tylko wyprodukowanych nad Wisłą. Jednym z takich sprzętów były motorowery JAWA. Pojazdy te szybko podbiły serca młodych motocyklistów.

Historia pięćdziesiątek JAWY sięga jeszcze czasów, w których nikt jeszcze nie myślał ani o Kaczce (JAWA, typ 20 Pionyr), ani o Mustangu (typ 23). Nasza opowieść zaczyna się w roku 1955 – to właśnie wtedy zaprezentowano JAWĘ 50/550. Co prawda była to produkcja technologicznie zbliżona już do nieco bardziej znanych w Polsce konstrukcji, ale na te właściwe musieliśmy jeszcze chwilę poczekać. Prekursor Kaczki oraz Mustanga posiadał jednocylindrowy, dwusuwowy silnik o pojemności 49,9 cm3 i generował 1.5 KM. JAWA 50/550 posiadała już charakterystyczny dla motorowerów Jawa poziomo ułożony cylinder. Warto zaznaczyć, że prekursor Kaczki oraz Mustanga był jednoosobowy.

Jawa 50 Pionyr

Po trzech latach produkcji JAWY 50/550 postanowiono odświeżyć model. Poprawiono silnik, który teraz rozwijał moc 2,2 KM oraz zmodernizowano nadwozie. Masa motoroweru wzrosła z 55 kg do 57 kg. To nie koniec, zmieniono nazwę na JAWA 50/550 Pionyr. Motorower produkowany był do roku 1963.

JAWA 50 typ 20 Pionyr, czyli po prostu Kaczka

Po trzech latach zaprezentowano nowy model, który stał się prawdziwą legendą czechosłowackiej motoryzacji, chociaż nadal był tylko motorowerem. Jawa 50 typ 20-21, za sprawą ciekawego kształtu nadwozia w naszym kraju dorobiła się przydomka “Kaczka”, jednak nie ma co się śmiać. Pionyr czerpał wzorce od najlepszych.

Jawka 50 typ 20 Kaczka

Motorower idealnie wpisywał się w kanon motocykli, które podbijały wtedy świat. Trend ten wyznaczany był przede wszystkim przez Hondę Super Cub. Z jednej strony mogliśmy nazwać go skuterem, z drugiej był po prostu zwyczajnym motorowerem z osłonami nóg czy podłogą pod stopami. Wreszcie Jawka miała długie, dwuosobowe siedzenie i mogła być wykorzystywana w szeroko pojętym “transporcie”.

Jawka Kaczka. Przepis na sukces? Silnik i zawieszenie

Jednak największym sukcesem konstruktorów JAWY był silnik, który przez lata rozwoju został solidnie dopracowany. Finalnie uzyskiwał moc 3,5 KM przy 6 500 obr./min oraz 4 Nm momentu przy 6250 obr./min. co było doskonały wynikiem. Dzięki 3-stopniowej skrzyni biegów, mimo że cięższa o kolejne 3 kilogramy w stosunku do JAWY 50/550, Kaczka mogła się rozpędzić nawet do 65 km/h. O takich prędkościach polskie motorowery mogły zapomnieć. Sporą zaletą Jawki było dostosowanie podwozia do jazdy po kiepskiej jakości drogach – w czasach PRL ta cecha była na wagę złota. Duże, szprychowe koła radziły sobie w takich warunkach świetnie, to samo dotyczyło zawieszenia. X-ADV lat 70-tych można by powiedzieć!

Inne publikacje na ten temat:

Jawa TS 350. Ten motocykl nieźle dał nam w kość!

Motorowery JAWY cieszyły się w Polsce niezwykłą popularnością. Co ciekawe, zanim Kaczka trafiła do naszego kraju, była “blokowana” ze względu na ograniczenia prędkości dla motorowerów. Chodziło o to, że aby pojazd spełniał wymogi jednośladu którym można było się poruszać z kartą motorowerową, nie mogła zatem rozwijać prędkości większej niż 45 km/h. Motorowery Jawy, które trafiały do nas miały mniejszą średnicę króćca dolotowego, dłuższe kolanko wydechowe, inne dysze paliwa, czy różnice w nastawach kąta wyprzedzenia zapłonu. Finalnie do Polski trafiały motorowery rozwijające moc 2 KM przy 4500 obr./min.   Jawa Pionyr, Kaczka, Jawka

Ciąg dalszy pod materiałem wideo

Dzisiaj JAWA 50 typ 20 Pionyr powoli staje się rarytasem. Co prawda nie przez wygórowaną cenę, ale przez coraz mniejszą dostępność. Jej ceny zaczynają się już od 2 tysięcy złotych. Jednak za ładną, odrestaurowaną sztukę musimy zapłacić zdecydowanie więcej.

Tobiasz Kukieła

Dziennikarz motoryzacyjny, fotograf, reportażysta. Na motocyklach jeździ od dzieciaka i cały czas odczuwa potrzebę rozwijania swoich umiejętności jeździeckich. Jest złomiarzem z powołania - zdecydowanie częściej kupuje motocykle niż je sprzedaje. Czy to jego problem?

2 opinii

  1. Nie jeden redaktor poległ na artykule o historii Jawy. Niestety również i Wy.
    “To nie koniec, zmieniono nazwę na JAWA 50/550 Pionyr. Motorower produkowany był do roku 1963.” Zapewne nie wiecie, że po Jawie 550, w 59 roku wszedł model 555. W roku 1860 był bardzo duży eksport do Polski tych modeli i do dzisiaj jest uch kilka w naszym kraju.

  2. Uprawnienia na kartę motorowerową nie miały znaczenia, ponieważ wtedy karty motorowerowej jeszcze nie wynaleziono. Na motorower potrzebna była karta ROWEROWA i ukończone 13 lat.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Back to top button