Układ kontroli trakcji HSTC: elektronika w służbie motocyklisty

Zaawansowane technologie zagościły w nowoczesnych motocyklach już jakiś czas temu i zrobiły to na dobre. Motocyklowa kontrola trakcji dziś chyba już nikogo nie zdumiewa. Warto jednak przybliżyć jak działa ten system i dlaczego powstał. Jednym z producentów, który ma największe doświadczenie na tym polu, jest Honda. Układy kontroli trakcji oferowane były w motocyklach tej marki już 30 lat temu. Jak działa system HSTC i co wchodzi w jego skład?

System kontroli trakcji w motocyklach Hondy rozwijany jest już od 3 dekad. W tym czasie,  w coraz doskonalszych wersjach zawitał na listach wyposażenia wielu modeli motocykli i skuterów. Pierwszy układ kontroli trakcji zaoferowany w motocyklach Hondy miał swoją premierę w modelu ST1100 Pan European w 1992 roku. Obecnie stosowane przez tego producenta rozwiązanie nosi nazwę HSTC (Honda Selectable Torque Control). Jego zadaniem jest zapobiegać poślizgom tylnego koła podczas przyspieszania. Obecnie układ kontroli trakcji występuje na liście wyposażenia standardowego większości jednośladów oferowanych przez Hondę – od 125-ek, aż po motocykle sportowe klasy Superbike.

Co należy wiedzieć o HSTC:

• Mruganie kontrolki HSTC podczas jazdy oznacza, że system zadziałał, ponieważ wykrył poślizg tylnego koła.
• HSTC działa przy przyspieszaniu. Dlatego w warunkach niskiej przyczepności nie należy zamykać manetki gazu w sposób nagły.
• Mocne hamowanie silnikiem może spowodować poślizg, a HSTC nie wpływa na pracę silnika podczas hamowania.
• Występują różne wersję systemu HSTC, które zostały fabrycznie dopasowane do pojazdu w jakim zarządzają kontrolą trakcji.
• Niektóre modele motocykli pozwalają na dezaktywację układu.
• System HSTC powstał w trosce o bezpieczeństwo i pewność jazdy, która przekłada się także na komfort.
• Elektronika układu HSTC potrafi znacznie szybciej i precyzyjniej niż człowiek wykryć moment uślizgu i przeciwdziałać jego skutkom.

Jak działa układ kontroli trakcji HSTC?

Zadaniem systemu HSTC jest takie zarządzanie pracą silnika, aby zoptymalizować moment obrotowy tylnego koła, po wykryciu jego poślizgu przez elektroniczny moduł sterujący (ECU). Mówiąc wprost, w momencie utraty przyczepności podczas przyspieszania, komputer, bez jakiejkolwiek ingerencji motocyklisty, natychmiastowo zmniejsza potencjał przekazywany na tylne koło (np. poprzez przymknięcie przepustnic), pozwalając na odzyskanie trakcji. Wszystko dzieje się w mgnieniu oka i z taką płynnością, że czasem jedynie pojawiająca się w kokpicie kontrolka HSTC informuje, o zadziałaniu układu.

Na podstawie danych dostarczanych przez czujniki układu ABS, które mierzą prędkości obrotowe kół, ECU – w czasie rzeczywistym – oblicza współczynnik poślizgu tylnego koła. Jeżeli przekracza on określony próg, moduł ECU ogranicza moment obrotowy silnika i w ten sposób przywraca przyczepność tylnego koła. Cała procedura przebiega bardzo płynnie, zwiększając poczucie pewności i bezpieczeństwa motocyklisty w każdych warunkach jazdy. Ma to także dodatni wpływ na komfort jazdy – bez zbędnego szarpania i destabilizacji toru jazdy. Warto też zaznaczyć, że niektóre z motocykli skierowanych do bardziej zaawansowanych motocyklistów, posiadają także możliwość dezaktywacji systemu.

Przeczytaj też:

Honda Transalp powraca. Czy XL750 będzie godnym następcą?

W jakich pojazdach Hondy znajdziemy HSTC?

Modele jednośladów w których zastosowano system HSTC można podzielić na trzy grupy. Pierwsza z nich to znane w całym świecie skutery Hondy, takie jak PCX, SH125 i SH350, Forza 125 i Forza 350, czy ADV350. Wykorzystywane są one przede wszystkim do codziennych dojazdów i tu HSTC jest skutecznym wsparciem dla kierowcy np. podczas sprawnego i bezpiecznego przemieszczania się lub ruszania np. na mokrej czy zatłuszczonej nawierzchni, a także w miejscach pokrytych śliską, białą farbą, takich jak przejścia dla pieszych czy poziome znaki drogowe.

W wypadku skuterów, utrata przyczepności następuje zazwyczaj nie z nadmiaru przekazywanej mocy na oponę, ale właśnie z występujących często lokalnie niewystarczającej przyczepności. To właśnie wtedy układ HSTC może zadbać o stabilność, precyzję i bezpieczeństwo jazdy.

Druga grupa to większe motocykle, takie jak CB650R i CBR650R, CB1000R, NT1100, Rebel 1100, GL oraz tegoroczne nowości jak CB750 Hornet, czy Transalp 750. Zastosowano w nich przepustnice sterowane elektronicznie, czyli TBW. W tych modelach, system HSTC zintegrowany jest z układem Wheelie Control. Oznacza to, że moduł ECU – poza momentem obrotowym – kontroluje tu również stopień podniesienia przedniego koła poprzez zarządzanie ilością paliwa wtryskiwanego do silnika. Ma to szczególne znaczenie w przypadku mocnych maszyn, w których wystarczy chwila nieuwagi przy zwalnianiu sprzęgła, aby przednie koło powędrowało w powietrze.

W przypadku trzeciej grupy motocykli Hondy, do której należą supersportowy Fireblade czy przygodowa Africa Twin 1100, warto podkreślić, że systemy HSTC i Wheelie Control działają niezależnie a kierowca może ustawić poziom ingerencji każdego z nich z osobna.

Stopnie ingerencji HSTC

Możliwość regulacji układu HSTC sprawia, że system może pracować na kilku poziomach ingerencji. W modelach takich jak CBR650R, CB1000R czy turystyczny NT 1100, HSTC może działać na 3 poziomach, natomiast w najbardziej zaawansowanych motocyklach stopni ingerencji HSTC jest więcej – model Afryka Twin ma ich siedem, a Fireblade nawet 9. W przypadku tych maszyn stopień kontroli trakcji można dopasować tak, aby efektywnie korzystać z poślizgu tylnego koła (na przykład w szutrze, czy na torze), a jednocześnie czuć się bezpiecznie w przypadku sytuacji awaryjnej. Kontrolowana jazda z układem HSTC to dobrodziejstwo współczesnej zaawansowanej elektroniki w jaką wyposażane są motocykle Hondy.

W niektórych sytuacjach kierowca może zdecydować o wyłączeniu systemów HSTC i Wheelie Control  – na przykład podczas jazdy Afryką po wyjątkowo luźnym piachu. Można tego dokonać w intuicyjny sposób, za pomocą przełączników na kierownicy. O wyłączeniu systemu informuje odpowiednia kontrolka w kokpicie – wszystko po to by się nie zapomnieć i mieć świadomość, że elektronika jest wtedy uśpiona.