Silnik dwusuwowy. Słyszał o nim praktycznie każdy, a zdecydowana większość motocyklistów miała okazję korzystać z jego dobrodziejstw oraz uroków. Jak działa silnik 2T? Kto go wymyślił i jakie są jego największe zalety? Lecimy z tematem!

Gdybyśmy mieli obiektywnie spojrzeć na samo zagadnienie silników dwusuwowych oraz czterosuwowych, to moglibyśmy dojść do wniosku, że wymyślenie silnika czterosuwowego było łatwiejsze – co innego wykonanie. Silnik dwusuwowy charakteryzuje się swojego rodzaju magią działania. Tłok zarówno jest zaworem ssącym jak i wydechowym, a mieszanka którą zasysa smaruje cały układ. Osoba, która to wymyśliła musiała być geniuszem!

Historia silnika dwusuwowego

W rzeczy samej była. Wynalezienie silnika dwusuwowego przypisuje się inżynierowi Dugaldowi Clerkowi, który w 1878 roku opracował model silnika gazowego, w którym wszystkie fazy pracy odbywały się w zakresie jednego obrotu wału korbowego, czyli w czasie dwóch suwów korbowodu. Clerk sprawił, że zarówno zasysanie paliwa, jego sprężanie, zapłon, a następnie oczyszczenie komory spalania odbywały się w czasie jednego obrotu wału korbowego. Czy to nie było genialne? Pamiętajmy, że pierwszy silnik czterosuwowy oficjalnie powstał w roku już w 1863 czyli 15 lat przed powstaniem silnika dwusuwowego – potwierdza to naszą teorię o magicznej, a wręcz abstrakcyjnie skomplikowanej w swojej prostocie charakterystyce działania.

Ta konstrukcja stała się wzorem dla naśladowania dla innych geniuszy, w tym dla Carla Benza, który w latach 1889-1879 opracował pierwszy silnik, w którym spalała się mieszanka paliwa z powietrzem. Opracowanie tego silnika było ogromnym sukcesem, a sam wynalazek okazał się przełomowy dla całej ludzkości. Benz założył własną firmę motoryzacyjną, z której już w roku 1885 wyjechał pierwszy 3-kołowy pojazd. Możemy twierdzić, że był to samochód.

Silnik dwusuwowy. Jak to działa?

Praca silnika 2T składa się z dwóch cykli, które nazywamy suwami. Pierwszy suw nazywamy suwem sprężania i zachodzi wtedy, gdy tłok porusza się w górę cylindra, czyli w kierunku świecy zapłonowej. To własnie w tym momencie dochodzi o sprężania mieszanki paliwowej. To jednak nie wszystko, w trakcie posuwu do góry dochodzi do zasysania kolejnej porcji paliwa (paliwo zasysane jest pod tłok). Kiedy tłok dochodzi do GMP, czyli Górnego Martwego Punktu, tzn. momentu, w którym tłok znajduje się w najwyżej pozycji, dochodzi do wyzwolenia iskry na świecy zapłonowej – mieszanka zapala się i następuje jej wybuch. To sprawia, że tłok odrzucany jest na dół, ruch tłoka otwiera okno/zawór wydechowy przez który uciekają spaliny z komory spalania. W tym samym momencie dochodzi do sprężania paliwa pod tłokiem, czyli w skrzyni korbowej, z której specjalnymi kanałami paliwo przedostaje się nad tłok, jednocześnie wypychając spaliny z komory spalania.

SKUTER I TECHNIKA: SILNIK DWUSUWOWY: BUDOWA I DZIAŁANIE

Najważniejszą cechą silników dwusuwowych, a w zasadzie przeważającej jej ilości jest fakt, że paliwo zmieszane z powietrzem oraz olejem w trakcie pracy silnika najpierw wypełnia komorę, w której znajduje się wał korbowy jednocześnie smarując go. Dlatego właśnie tankując motocykl, musimy do mieszanki lub dozownika dolać olej.

Silnik dwusuwowy 2T i jego zalety

Kluczem do sukcesu była prostota działania (odwrotnie proporcjonalna do nakładów pracy przy opracowaniu rozwiązania. Konstrukcja silnika była i jest niezwykle prosta, co sprowadzało się od początku istnienia tego rozwiązania do uproszczenia serwisu czy ewentualnych napraw. Silnik 2T był również zdecydowanie tańszy w produkcji, gdyż producent nie musiał poświęcać swoich zasobów na produkcję skomplikowanych głowic czy mechanizmów rozrządu.

Dodatkowo fakt, że za każdym obrotem wału odbywała się praca silnia sprawiał, że taki silnik był po prostu efektywniejszy w swoim działaniu przy zachowaniu tej samej pojemności. Oczywiście moc maksymalna była efektem spalenia większej ilości mieszanki paliwo/powietrze/olej, co w dużym skrócie sprawiło, że dzisiaj silniki dwusuwowe spotykamy praktycznie tylko w sportach motorowych. Warto również zaznaczyć, że silniki dwusuwowe najczęściej są dużo lżejsze od ich czterosuwowych braci.

Największe wady silników dwusuwowych

Obecnie silniki dwusuwowe są jednostkami niezwykle dopracowanymi i z silnikami znanymi z z motocykli czasów PRL praktycznie nie mają nic wspólnego, mimo wszystko nadal zasilane są mieszanką paliwo/powietrze/olej, co jest ich największą wadą. Olej spalany jest wraz z benzyną w komorze spalania, co sprawia, że rurę wydechową opuszczają spaliny o charakterystycznym zapachu. Dopracowanie oraz wysilenie jednostek 2T sprawiło, że moc którą generują silniki o niewielkich pojemnościach jest ogromna. Charakterystyka pracy potrafi zaskoczyć mniej wprawnych kierowców, szczególnie w motocyklach, które posiadają dyfuzory. Dzięki charakterystycznej “bańce” w układzie wydechowym wytwarza się ciśnienie, które zasysa do komory spalania cześć niespalonej lub wyrzuconej w procesie przepłukiwania komory spalania mieszanki. Otrzymujemy dzięki temu efekt “turbo”, to najefektywniejszy sposób na zwiększenie mocy maksymalnej motocykli dwusuwowych. Niestety moc ta nie przyrasta tak liniowo jak byśmy chcieli i w pewnym momencie obrotowym czujemy znaczną różnicę w mocy motocykla. To może być postrzegane za wadę.

Oczywistą wadą silników dwusuwowych jest ich wytrzymałość. W sportach motorowych najbardziej wysilone silniki 2T wytrzymują zaledwie kilka/kilkanaście godzin pracy. Po upłynięciu tego czasu należy wymienić tłok, a czasami nawet korbowód. Oczywiście zwykłe endurówki potrafią na jednym tłoku jeździć przez kilkadziesiąt godzin. W przypadku motocykli terenowych niezwykle ważne jest stosowanie się do zaleceń producenta w zakresie kontroli stanu tłoka lub jego wymiany. Przeholowanie może nie objawiać się żadnymi niepokojącymi odgłosami z silnika czy spadkiem mocy. Po rozebraniu możne się jednak okazać, że cylinder, tuleja lub korbowód nadają się do wymiany. To sprawia, że bardzo często zakup terenowego motocykla dwusuwowego wiążę się z remontem. Oczywiście sprawa ma się zupełnie inaczej w przypadku skuterów czy motocykli miejskich z silnikami dwusuwowymi. Jednostki w takich motocyklach są zdecydowanie mniej wysilone i na jednym tłoku potrafią pokonać 30/40 tys. kilometrów. Pamiętajmy jednak, aby i w tym przypadku stosować się to zaleceń producentów w zakresie wymiany tłoka – ustrzeże nas to przed przykrymi niespodziankami.

2T czy 4T jaki silnik skutera/motocykla wybrać?

Trzeba jednak oddać co królewskie inżynierom, którzy opracowują nowe technologie i dzisiaj silniki dwusuwowe nie tylko coraz bardziej liniowo potrafią oddawać moc, ale i wytrzymują więcej i przede wszystkim są mniej problematyczne. Do tego bardzo przyczyniają się takie rozwiązania jak zastosowanie w silniku 2T np. bezpośredniego wtrysku, co sprawia, że większość problemów jest minimalizowana.