Yamaha YA-1 Aka-Tombo – pierwszy motocykl spod znaku trzech kamertonów [DANE TECHNICZNE OPIS, HISTORIA, GALERIA ZDJĘĆ]

Yamaha jest aktualnie jednym z wiodących producentów motocykli na świecie, chociaż z pewnością wielu naszych czytelników wie, że swoją działalność firma ta rozpoczynała od konstruowania pianin i fortepianów. Model YA-1 zadebiutował w 1955 roku i był pierwszym jednośladem spod znaku trzech kamertonów, który dał początek pięknej historii.

Firma, która została założona w 1887 roku przez Tokurasu Yamaha zajmowała się produkcją pianin oraz fortepianów. Raczej w jej planach nigdy nie było scenariusza, który zakładałby rozpoczęcie produkcji jednośladów, jednakże ogromne zmiany nastąpiły w momencie zakończenia II Wojny Światowej. Ludzie w końcu po wielu latach konfliktu zbrojnego mieli okazję cieszyć się życiem, dlatego wszystkie gałęzie szczególnie należące do sektoru rozrywki, ale przede wszystkim również motoryzacji, zaczęły rozwijać się w błyskawicznym tempie. Fabryki zmieniły wówczas swoje linie produkcyjne i zrezygnowały z produkcji części zamiennych dla armii lub pojazdów wojskowych, a na rynku pojawiało się coraz więcej cywilnych samochodów osobowych, ciężarówek i motocykli.

Owe zmiany i trendy nie były jedynie efektem samych decyzji społeczeństwa, ale niejako były również wymuszone przez niezliczone ilości części i podzespołów, które zostały po zakończeniu wojny. Podobna sytuacja sprawiła również, że na rynek motocykli dołączyła również firma, która dotychczas zajmowała się produkcją fortepianów i pianin. Jak do tego doszło?

Najważniejsze informacje:

1. Od produkcji fortepianów i pianin, aż po niejako przypadkowe rozpoczęcie produkcji jednośladów – model YA-1 Aka-Tombo dał początek pięknej historii.
2. Yamaha YA-1 produkowana była w latach 1955-1958 i zastąpiona została modelem YC-1.
3. Inżynierowie tworząc YA-1 bardzo mocno inspirowali się niemieckim motocyklem DKW RT125, jednakże postanowili go nieco ulepszyć, aby zaznaczyć swoją obecność na rynku.
4. Jednocylindrowa dwusuwowa jednostka o pojemności 125 cm3 generowała moc 5,5 KM.
5. Już w pierwszym roku produkcji YA-1 zwyciężył w dwóch prestiżowych wyścigach w Japonii.

W 1955 roku na rynku w Japonii działy się niesamowite rzeczy – nastąpił ogromny rozkwit życia gospodarczego. Młody prezes spółki Nippon Gakki Company Ltd (ta firma dała początek koncernowi Yamaha Group), Genichi Kawakami, głowił się w jaki sposób mógłby wykorzystać maszynerię, która była pozostałością po linii produkcyjnej mechanizmów śmigieł samolotowych w czasie II Wojny Światowej. Podstawa do dołączenia do branży motoryzacyjnej była zatem całkiem niezła i finalnie wybór padł na motocykle. Sam czas był jednak bardzo trudny, a Yamaha nieco była spóźniona prezentując swój pierwszy model dopiero w 1955 roku, gdzie już spore grono odbiorców i renomę miała chociażby Honda czy Daihatsu.

Inżynierowie pracujący wówczas dla Yamahy wiedzieli, że stworzenie modelu, który osiągnie sukces i będzie konkurencyjny będzie niezwykle trudne. Wobec tego zaprezentowany przez nich motocykl musiał być przede wszystkim wykonany z dobrej jakości materiałów, ze świetną jednostką napędowa, a dodatkowo w przystępnej cenie. Na każdej płaszczyźnie musiał dorównywać światowym standardom, które od kilku lat kształtowały się już na rynku.

Yamaha YA-1 Aka Tombo

Od 1955 roku Yamaha zatem zaczęła się już oficjalnie zajmować jednośladami, a pierwszy modelem, który rozpoczął tę piękną historię trwająca aż do dziś był YA-1 Aka Tombo, co w tłumaczeniu oznacza czerwoną ważkę. Do seryjnej produkcji trafił na początku lutego 1955 roku, a już 1 lipca tego samego roku oddział motocyklowy Nippon Gakki został wydzielony jako Yamaha Motor Co.

Model ten wzorowany był na niemieckim, przedwojennym motocyklu DKW RT125. Wybór nie powinien nikogo dziwić, gdyż DKW zaledwie w 16 lat został największym producentem motocykli na świecie, a opracowany na przełomie 1939/1940 roku wspomniany wyżej RT125 był przełomowy za sprawą połączenia w jedną całość silnika, skrzyni biegów i sprzęgła. Dodatkowo kopka i dźwignia zmiany biegów była ułożona współosiowo, co było wyznacznikiem do produkcji kolejnych motocykli. Jednocylindrowa jednostka o pojemności 123 ccm generowała moc 4,75 KM, co pozwalało osiągać maksymalnie około 80 km/h. Do 1941 roku wytworzono łącznie 21000 sztuk w wersji cywilnej oraz na potrzeby wojska, co jedynie potwierdziło, jak świetny motocykl został zaprojektowany w fabryce w Zschopau.

Yamaha zatem od samego początku wzorowała się na najlepszych motocyklach na rynku. YA-1 również napędzany był jednocylindrowym, dwusuwowym silnikiem o pojemności 125 ccm i mocy maksymalnej sięgającej 5,5 KM. Konieczne było jednak zaznaczenie swojej obecności na rynku, a także pokazanie zupełnie nowych rozwiązań, co skutecznie mogłoby się przełożyć na liczbę sprzedanych egzemplarzy. Wobec tego inżynierowie Yamahy nie tylko skupili się na użyciu najlepszej jakości materiałów i staranny montaż, ale również zaprojektowali 4 stopniową skrzynię biegów, aby nieco ulepszyć swój model względem DKW RT 125, która miała 3 biegi.

Z szacunku do produkcji instrumentów muzycznych dodano emaliowane plakietki po obu stronach zbiornika paliwa o pojemności 9,5 litra. W 1955 roku mury fabryki Yamahy opuściło 2272 egzemplarzy, a kiedy produkcja YA-1 dobiegła końca w 1957 roku, produkcja wzrosła do 11 000 motocykli rocznie.

Pierwsze kroki w wyścigach motocyklowych

W 1955 roku Yamaha wystawiła swój nowy motocykl YA-1 w dwóch największych wyścigach w Japonii – Mt. Fuji Ascent Race, który odbył się w lipcu oraz w Asama Highlands Race w listopadzie. W obu debiutanckich wyścigach Yamaha wygrała klasę 125 cm3 i tym samym zyskała sporą popularność. Nikt nie spodziewał się, że dopiero co raczkująca firma będzie w stanie stworzyć tak konkurencyjny model, który będzie w stanie pokonać bardziej doświadczoną konkurencję. Przedstawiciele firmy nie zamierzali jednak spoczywać na laurach, gdyż wiedzieli, że objęta przez nich droga ma sens.

W następnym roku YA-1 ponownie zwyciężyła zarówno w klasie lekkiej, jak i ultralekkiej wyścigu Asama Highlands Race. Wobec tak spektakularnych wyników zatykała zatem miano maszyny niezwykle wytrzymałej, szybkiej i niezawodnej. To właśnie wtedy entuzjaści tego motocykla zaczęli nazywać go Aka-tombo (赤トンボ) ze względu na smukły kształt i nietuzinkową kolorystykę, a także jej zaskakującą szybkość. Znakomite osiągi wyścigowe sprawiły, że YA-1 stał się niezwykle pożądany nawet pomimo wysokiej ceny wynoszącej 138 000 jenów w 1955 roku (dla porównania, początkowa pensja absolwenta college’u wynosiła średnio 10 780 jenów). Świat wyścigów to zdecydowanie najlepsze środowisko, w którym Yamaha mogła wówczas zaprezentować swój motocykl. Ryzyko było ogromne, jednakże finalnie był to dobry krok w stronę dalszego rozwoju, a także uzyskania rozgłosu.

YA-1 był pierwszym japońskim motocyklem, w którym zastosowano główny mechanizm rozruchowy, w którym główne koło zębate jest obracane za pomocą koła zębatego biegu jałowego i zębnika. Pozwalało ono na odpalanie silnika niezależnie od tego, czy skrzynia była w położeniu neutralnym czy na dowolnym biegu i wymagało od kierowcy jedynie naciśnięcia dźwigni sprzęgła. W pozostałych konstrukcjach konieczne było za każdym razem ustawienie skrzyni biegów w pozycji neutralnej, naciśnięcie sprzęgła i kopnięcie nożnego startera. Yamaha zdecydowanie ułatwiła ten proces, który w nieco zmodernizowanej formie pojawia się w każdym motocyklu po dziś dzień.

Model YA-1 na dobre rozpoczął proces produkcji motocykli, w którym Yamaha trwa aż do dziś. Nadal nawet pomimo ogromnych sukcesów na rynku jednośladów nie zrezygnowała z tworzenia najlepszych pianin i fortepianów, które razem z pojazdami systematycznie podbijają rynek na całym świecie. Yamaha YA-1 była pewnego rodzaju próbą i niejako wykorzystaniem istniejącej już infrastruktury. Wykorzystanie jako bazy królującego wówczas DKW RT125 z perspektywy czasy okazało się świetną decyzją, dzięki której obecnie firma ta uważana jest za jednego z najlepszych producentów motocykli na świecie. Aka-Tombo dało początek tej pięknej historii, ale szybko także udowodniło, że japoński producent ma dryg do tworzenia dobrych maszyn sportowych. Yamaha YA-1 produkowana była latach 1955-1958 i została zastąpiona przez model YC-1.

Dane techniczne