Przewodnik po muzeach motocyklowych w Polsce

Polska oferuje miłośnikom dwóch kółek wiele fascynujących miejsc, w których mogą podziwiać wyjątkowe jednoślady i zgłębiać historię motocykli. Od motocykli z początku XX wieku po współczesne supermaszyny, każde muzeum motocyklowe w Polsce ma coś wyjątkowego do zaoferowania. Wakacje czy urlop to idealny czas na to, aby wykorzystać wolne dni na odkrywanie tych unikalnych kolekcji. Oto nasza subiektywna lista miejsc, które każdy entuzjasta motocykli powinien odwiedzić. 

1. Muzeum Motocykli w Borownie

Początek historii prywatnego Muzeum Motocykli w Borownie sięga 1990, kiedy to Jan Ferenc wraz z synem odwiedził muzeum motocyklowe w Świdniku, które zainspirowało go do stworzenia własnej kolekcji. Na stornie muzeum Jan Ferenc pisze:

Wszystko zaczęło się 22 sierpnia 1990 roku, kiedy to wraz z rodziną odwiedziłem mieszczące się w Świdniku przyfabryczne muzeum popularnych motocykli jeżdżących po naszych drogach juz od 1955 roku. Moje życie nabrało wtedy nowych barw. Widok stojących w szeregu “wuesek” był niesamowity i zapierający dech w piersiach. Jak się okazało, nie tylko na mnie tak podziałał czar pięknych, lśniących pojazdów. Uległ mu także mój mający wówczas 15 lat syn, który zapragnął mieć któryś z ujrzanych modeli. Marzenie syna (a poniekąd i moje) spełniłem w dniu jego urodzin, kupując mu W.S.K. 125 model MO6-B3 “Bąk”. Od tego dnia rozpoczęła się nasza wspólna “choroba” potocznie zwana pasją do “jednośladowców” spalinowych.

W 1995 roku Jan Ferenc podjął decyzję o założeniu własnego muzeum. Wtedy to zaczął gromadzić polskie motocykle, tworząc kolekcję począwszy od modeli takich jak Junak 350 czy motorower “Ryś”. Z biegiem lat Panu Janowi udało się zgromadzić ponad 70 zabytkowych motocykli i motorowerów. Kolekcja jednośladów obejmuje prawie wszystkie modele motocykli, jakie produkowano w Polsce po 1945 roku. Muzeum posiada kolekcję WSK-ek, WFM­ek, MZ­tek, Junaków, Os i Komarów.

Eksponaty Muzeum Motocykli w Borownie można obejrzeć na ul. Wolności 51 w gminie Mykanów, po uprzednim umówieniu się z Panem Janem. Strona muzeum wraz z dokładną mapką dojazdu i szczegółowym wykazem eksponatów: tutaj.

2. Muzeum Inżynierii i Techniki w Krakowie

Muzeum Inżynierii i Techniki w Krakowie to obowiązkowy punkt dla każdego miłośnika szeroko pojętej motoryzacji w Polsce. Muzeum zgromadziło imponującą kolekcję ponad 3000 obiektów technicznych, które są świadkami rozwoju polskiej inżynierii i przemysłu. Na wystawach można podziwiać eksponaty z dziedzin: komunikacji miejskiej, elektrowni, gazownictwa, gospodarki komunalnej oraz zabytki historii techniki. Kolekcja obejmuje maszyny, narzędzia oraz sprzęt elektryczny i elektroniczny.

Muzeum ma trzy oddziały, główny oddział mieści się przy ul. św. Wawrzyńca 15 w Krakowie w budynku dawnej zajezdni pierwszego wąskotorowego tramwaju elektrycznego. To prawdziwa perła architektury. Pozostałe dwa oddziały to: Sensoryczny Ogród Doświadczeń i Hangar Czyżyny, gdzie na maj 2025 roku planowane jest otwarcie wystawy przedstawiającej dokonania rodzimej motoryzacji na tle trudnej sytuacji gospodarczo–społecznej, w jakiej znajdował się nasz kraj przez cały XX wiek. Na stronie muzeum o planowanej wystawie możemy przeczytać:

„O-koło… 100 lat polskiej motoryzacji” podejmuje tematykę powstania i rozwoju polskiej motoryzacji w niesprzyjających warunkach gospodarczych kraju peryferyjnego, znajdującego się poza centrum gospodarczym. Wystawa prezentować będzie samochody i jednoślady z XX w. i początków XXI w., konstrukcji rodzimej, jak też produkowane w Polsce na licencjach zagranicznych. Odbiorcy wystawy poznają kamienie milowe na drodze do zmotoryzowania polskiego społeczeństwa oraz dowiedzą się, dlaczego Polska nie została nigdy motoryzacyjną potęgą w kontekście jej uwarunkowań społeczno-gospodarczych.

Inne publikacje na ten temat:

• 
  Nowiuteńkie Kawasaki ZXR750K z 1992 roku sprzedane za 70 000 dolarów

  6 września 2024
• 
  Polacy masowo tracą prawo jazdy przez alkohol i prędkość

  5 września 2024

Na ekspozycji znajdzie się ok. 90 oryginalnych pojazdów z kolekcji Muzeum Inżynierii i Techniki w Krakowie oraz kilka obiektów z innych muzeów. Wystawa wzbogacona zostanie o materiały audiowizualne, fotograficzne i interaktywne modele.

Główną narrację uzupełni ścieżka techniczna pomagająca zrozumieć działanie mechanizmów, dzięki którym pojazdy mogą się poruszać.

Wśród obiektów, które będzie można zobaczyć w Hangarze Czyżyny, znajdą się: pierwszy powojenny polski motocykl Sokół 125, samochody polskie na licencji Fiata, prototypy pojazdów, które nie weszły do seryjnej produkcji, różne modele Syren (Syreny 101, 102, 103, 104) i Warszaw, oraz polskie samochody ciężarowe.

W głównym gmachu muzeum, na ul. św. Wawrzyńca 15, można zobaczyć między innymi: motocykl żużlowy FIS z 1957, który na kilka lat stał się podstawowym pojazdem polskiej reprezentacji żużlowej, lekki motocykl turystyczny MOJ 130 – model 1938,  produkowany w latach 1937-39 w Fabryce Maszyn, Odlewni Żelaza i Metali MOJ w Katowicach, motocykl Podkowa 98, niezwykle popularny przed II wojną światową  i wiele innych.

Dla spragnionych dorosłych, znajduje się Browar Stara Zajezdnia, w którym można zasmakować regionalnych piw, w tym 0%.

Strona muzeum, wraz z dniami i godzinami otwarcia: tutaj.

Przeczytaj też:

Pierwszy i jedyny polski motocykl żużlowy. WSK FIS.

WSK FIS – pierwszy, a zarazem jedyny polski motocykl żużlowy produkowany seryjnie [OPIS, HISTORIA, DANE TECHNICZNE, GALERIA ZDJĘĆ]

3. Gdyńskie Muzeum Motoryzacji

Na stronie prywatnego muzeum znajdziemy obietnicę, że odwiedzający ekspozycję poczują autentycznego ducha motoryzacji XX wieku. Dzieje się tak nie tylko dzięki zgormadzonym eksponatom, ale także dekoracjom sali ekspozycyjnej. Hala muzeum stylizowana jest na lata 20. i ma oddawać klimat nadmorskiej uliczki sprzed lat. Eksponaty wystawione są na brukowanej kostce, a ściany mają przypominać fasady kamienic. Do budowy dekoracji użyto oryginalnych zdobień z drzwi, okien i szyldów pochodzących z międzywojennego Trójmiasta. Wizyta w muzeum faktycznie może stworzyć iluzję podróży w czasie, a założyciel muzeum słynie z tego, że woli poczekać niż zamówić nieoryginalną część:

To dzięki tej zasadzie wszystkie eksponaty w jego muzeum wyposażone są w oryginalne części. Dla pana Witka nie ma w tym względzie kompromisów. Zamiast używać zamienników, woli poczekać, poszukać gdzie indziej, choćby na drugiej półkuli…

Pan Witek Ciążkowski, założyciel muzeum od urodzenia pałał miłością do jednośladów. W gmachu muzeum udało mu się zgromadzić około 50 samochodów i ok. 150 motocykli, ale początki, jak to zwykle bywa, nie były łatwe.

(…)W miarę upływu lat zwykły garaż stał się za mały i panu Witkowi – wówczas już absolwentowi technikum samochodowego – zamarzyło się muzeum. Łatwo nie było. – Dwadzieścia pięć lat chodziłem po różnych urzędach. Wszyscy obiecywali pomoc, ale nigdy nie dotrzymywali słowa. Koniec końców powiedziałem: „Basta! Trzeba coś zrobić samemu!”. Dzięki pomocy znajomego kupiłem starą halę od zarządu gdyńskiego portu tylko po to, by ją rozebrać i odzyskać stalową konstrukcję, która była mi potrzebna. Długo trwało załatwianie wszelkich możliwych pozwoleń i uzgodnień, ale wreszcie hala stanęła w obecnym miejscu – relacjonuje pan Witek, który nie zwykł wybierać dróg na skróty, na czym z reguły dobrze wychodzi.

Muzeum gromadzi w swej kolekcji zarówno perły cztero- jak i dwukołowe. Wśród motocykli znajdziemy między innymi model Harley Davidson 42 WLA; najbardziej znany motocykl wojskowy w historii czy CWS M111, częściej nazywany Sokołem 1000. Inne modele to m.in. Ariel 500, Sarolea 24 T, Hercules 500, Ardie TM 500. Co do samochodów, nie da się przejść obojętnie obok pierwszego taśmowo produkowanego samochodu osobowego, Forda T czy Buick’a Deluxe – którego opancerzoną wersją jeździł Al Capone.

Adres: ul. Żwirowa 2c, Gdynia – Cisowa. Strona muzeum, wraz z dniami i godzinami funkcjonowania muzeum: tutaj.

4. Muzeum Techniki i Komunikacji w Szczecinie. Zajezdnia Sztuki

Obok Mikrosamochodów, Samochodów Państw Socjalistycznych znajdziemy także wystawy poświęcone jednośladom. Szczecin to nie tylko paprykarz szczeciński, ale także Junak, którego historię możemy poznać od narodzin i projektów konstrukcyjnych, aż do zamknięcia fabryki. Na stronie muzeum można zapoznać się z tematami wystaw i dokładnym opisem. Opis wystawy o szczecińskiej motoryzacji w latach 1919-1944:

Szczeciński przemysł motoryzacyjny, to nie tylko firma Stoewerów. Pozostałe są mniej znane, może dlatego, że produkowały wyłącznie jednoślady. Począwszy od prostych mopedów firmy Alba opartych na połączeniu ramy rowerowej z silnikiem spalinowym małej mocy, po klasyczne konstrukcje motocykli firm tej samej Alby czy Teco.

Fabryka Alba (Fabrik für Motoren und Motofahrzeuge) Alberta Barucha rozpoczęła swą działalność w roku 1918, na terenie dzisiejszego Mierzyna. Produkowała jednoślady, silniki motocyklowe i części zamienne.

Dzisiejszym motocyklistom trudno to sobie wyobrazić, ale alba nie miała ani skrzyni biegów, ani sprzęgła. Napęd był przenoszony na tylne koło paskiem klinowym. Archaicznych rozwiązań jest więcej, choćby dwuczęściowy zbiornik. Do pierwszej komory wlewano paliwo, w drugiej był olej silnikowy. Do pompowania oleju do silnika służyła ręczna pompka. Przednim światłem motocykla była montowana na kierownicy lampa karbidowa.
Muzealna alba ma silnik bez gaźnika i iskrownika. Kierownica jest pozbawiona manetek gazu, regulacji zapłonu i hamulca.

W sekcji poświęconej motocyklom II Rzeczypospolitej można obejrzeć unikalny zbiór przedwojennych, polskich jednośladów – od najpopularniejszych Sokołów 1000, MOJ-i po unikalne Tornedo. Wystawa motocykli PRL-u wita odwiedzjących pełnym przeglądem powojennych motocykli i motorowerów.

Podwieszone na linkach czekają na gości: shl-ki, wsk-i, komary, romety, wfm-ki…

Adres: ul. Niemierzyńska 18A, Szczecin. Strona: tutaj.

5. Muzeum Motoryzacji i Techniki w Otrębusach

To prywatne muzeum, w którym założyciele Joanna i Zbigniew Mikiciukowie zgromadzili ponad 300 pojazdów. Położone jest nieopodal Warszawy, w Otrębusach. Oferuje bogatą kolekcję jednośladów. Na ekspozycji można podziwiać modele: K-750, DKW, Humber 500, MZ Trophy, Zündapp KS 600, motorynkę Pony, BMW R12, Junak-a, DKW SB 350, BMW R72, WFM, Romet, WFM Osę, Lambretta TV 175, Ardi, DKW SB 200, Sokoła 1000, NSU 500, BSA, Ardi i inne.

W kolekcji znajdują się także samochody z różnych okresów motoryzacji, w tym z lat 20. i 30., z czasu II wojny światowej oraz czasów powojennych. Oprócz samochodów osobowych, można podziwiać także ciężarówki i autobusy. Wśród eksponatów są również samochody należące do znanych osób, jak na przykład Mercedes Lody Halamy.  W muzeum można obejrzeć pojazdy z okresu PRL-u oraz amerykańskie klasyki.

Właściciele na stronie muzeum opisują swoją historię:

Początek lat 70-tych. Wprowadzona zostaje akcja “Posesja”. Właśnie w tych czasach właściciele aut przedwojennych, uszkodzonych, niesprawnych technicznie zostają karani mandatami przez miejscowe władze za to, że na ich podwórkach stoją stare, smutne pojazdy.

Adres: ul. Warszawska 21, Otrębusy. Strona: tutaj.

6. Muzeum Motoryzacji Wena w Oławie

Muzeum Motoryzacji w Oławie pod Wrocławiem to imponująca placówka, która zajmuje powierzchnię 7000 m², oferując zwiedzającym unikalną podróż przez historię motoryzacji. Nie bez powodu nazywa się Wena: twórcy muzeum musieli wykazać się ogromną kreatywnością, która przejawia się w każdym szczególe i przelewa się do serc zwiedzających. To jedno z najnowszych, o ile nie najnowsze, muzeum w Polsce. Zostało otwarte pod koniec czerwca 2024 roku, ale w ocenach google zdołało zebrać już ponad 2 tysiące opinii i wysoką ocenę 4.9 gwiazek.

W zbiorach muzeum znajduje się aż 459 samochodów, 192 rowery, 100 motocykli oraz 12 traktorów, co czyni go jednym z największych tego typu obiektów w Polsce. W szczególności kolekcja 55 Fiatów 126p, popularnie zwanych “maluchami”, przyciąga miłośników motoryzacji i czasów PRL-u. Ponadto muzeum dysponuje bogatym zbiorem 33 tysięcy przedmiotów związanych z okresem PRL, co pozwala na jeszcze głębsze zrozumienie i poczucie atmosfery tamtych lat. Kolekcja muzealna stale się powiększa, co potwierdza obecność 60 nowych pojazdów. To miejsce jest prawdziwą mekką dla każdego entuzjasty historii motoryzacji i kultury PRL.

Adres: Zielna 1B, 55-200 Oława. Strona: tutaj.

Obejrzyj:

7. “Wystawa starych motocykli” w Folwarku Cyziówka pod Rzeszowem

W centrum Folwarku Cyziówka znajduje się wyjątkowe miejsce, które z pewnością przyśpieszy bicie serca miłośników motoryzacji. „Wystawa starych motocykli” to muzeum i świadectwo pasji właściciela, który w małej miejscowości pod Rzeszowem, Kamionce, zgromadził ponad 95 motocykli pochodzących z różnych części świata. A wszystko zaczęło się od jednego motocykla!

W Cyziówce zobaczymy eksponaty z Niemiec, USA, Francji, Szwajcarii, Czech, Polski i Rosji. Jednoślady to świadkowie motocyklowej historii, wśród których znajdują się marki jak BMW, Zündapp, Harley-Davidson czy Junak. Na wystawie znajdziemy motocykle wojskowe, sekcję polskiej motoryzacji powojennej czy całą kolekcję starych BMW (R16, R11, R4, R5, R51, R35, R23, R61, R51/2, R 67/2). Można zobaczyć też Monet &Goyon z 1933, Velocette MK1, Zündapp KS600 czy Indiana Power Plus z 1919 roku.

Wystawa to coś więcej niż tylko statyczna prezentacja zabytkowych pojazdów: zwiedzający mogą skorzystać z audioprzewodnika, który przybliża historię prezentowanych motocykli. Dzięki starannemu odrestaurowaniu każdy motocykl odzyskał swój dawny blask, a dzięki umiejscowieniu wystawy w starym folwarku, muzeum ma ciekawy klimat.

Adres: Kamionka 286, 39-122. Strona: tutaj.

Obejrzyj:

8. Muzeum Motocykli Zabytkowych, głównie BWM w Stężycy

Prywatne muzeum motocykli, w którym właściciel zgromadził ponad 20 motocykli BMW, a wszystko, jak to często bywa, zaczęło się od przypadku. Kolega właściciela zapytał go, czy nie chce kupić starego motocykla. Jakiego? BMW.

Z czasem kolekcja starych jednośladów BMW się rozrosła. Nie znajdziemy w muzeum motocykli produkowanych po 1939 roku. Na wystawie możemy obejrzeć m.in.:

• BMW R 42 – 1926
• BMW R 52 – 1928
• BMW R 2 I seria – 1931
• BMW R 2 II seria – 1932
• BMW R 4 II seria – 1931
• BMW R 4 V seria – 1936
• BMW R 11 – III seria – 1931
• BMW R 12 – 1936
• BMW R 12 – 1936
• BMW R 35 – 1938
• BMW R 52 – 1939
• BMW R 23 – 1939
• NSU QUICK – 1939 SHL
• M04 – 1954
• WSK M06 – 1961
• WSK M 06 B1 – 1970

Adres muzeum: Marii Konopnickiej 4, 83-322 Stężyca. Strona na Facebooku: tutaj.

Obejrzyj:

9. Muzeum Rdzawe Diamenty

Muzeum Rdzawe Diamenty w Ustroniu to fascynujące miejsce, które można określić jako prawdziwą kapsułę czasu dla miłośników dawnej motoryzacji. Muzeum oferuje wyjątkową podróż przez historię motoryzacji, a jego największym skarbem jest wyjątkowa kolekcja ponad 100 zabytkowych motocykli z lat 1900-1999. Wiele z motocykli to prawdziwe unikaty, dostępne wyłącznie w tym muzeum, co czyni je prawdziwym rajem dla pasjonatów motoryzacji.
Oprócz imponującej kolekcji motocykli, od 2005 roku Muzeum Rdzawe Diamenty organizuje także coroczne zimowe wyjazdy na Równicę zabytkowymi jednośladami. Piękno Beskidów, zabytkowe pojazdy, zima i miłośnicy jednośladów. Czy coś więcej trzeba dodawać? Otóż… #TAKTRZAŻYĆ!

Adres: Kościelna 21, 43-450 Ustroń. Strona: tutaj.

Obejrzyj:

10. Wystawa motocykli zabytkowych w Drohiczynie

Kolejną opcją, tym razem w województwie podlaskim, jest wystawa motocykli zabytkowych w Drohiczynie, malowniczo położonym nad rzeką Bug miasteczku. Drohiczyn, dawna stolica województwa, dziś jest urokliwym miejscem, idealnym na weekendowe wycieczki, oferującym wyjątkowe atrakcje nie tylko dla miłośników historii i motoryzacji.

Wystawa motocykli w parku obejmuje ponad 50 eksponatów pochodzących z Polski i różnych krajów Europy. Jest to wystawa stała, która nieustannie się rozrasta, wzbogacając swoją kolekcję o nowe, unikalne maszyny. Do tej pory zaprezentowano motocykle z 13 krajów, reprezentujące takie marki jak: ARMOR, AJS, ARIEL, AUSTRAL, AUTO MOTO, BIANCHI, BMW, BSA, CEMEC, CLEMENT, CONDOR, DKW, DOLLAR, DOUGLAS, D-RAD, ENFIELD, FAVOR, FN, GNOME ET RHONE, HARLEY DAVIDSON, HUSQVARNA, IŻ, JUNAK, K 750, M-72, MAGNAT DEBON, MONARK, MONDIAL, MOTO GUZZI, MOTOCONFORT, MOTONCROFT, MOTOSACOCHE, NIMBUS, NSU, PANTHER, PEUGEOT, PMZ, PUCH, RENE GILLET, RHONY’X, ROYAL ENFIELD, SAROELA, SOKÓŁ, SUNBEAM, TEROT, VICTORIA, ZUNDAPP, JAWA, SHL i WSK.

Adres: ul. M. Kopernika 9, 17-312 Drohiczyn, Muzeum Parku Historyczno-Kulturowego „Bug pogranicze kultur i religii” w Drohiczynie

Obejrzyj:

11. Muzeum motoryzacji w zamku Topacz

Dwupiętrowa ekspozycja w Muzeum Motoryzacji w Zamku Topacz obejmuje ponad sto eksponatów. Możemy zobaczyć zarówno samochody, jak i motocykle z okresu dwudziestolecia międzywojennego, ikony PRL-u, a także wyjątkową kolekcję pojazdów marki Rolls-Royce i Bentley. Wśród wystawionych pojazdów znajdują się również te, które wielu z nas pamięta z dzieciństwa.

Zamek Topacz to jednak nie tylko motoryzacja. Na terenie obiektu znajduje się także Muzeum Techniki Filmowej, gdzie miłośnicy kultowego serialu „Świat według Kiepskich” mogą zwiedzić plan zdjęciowy, w tym: sypialnię i salon Kiepskich, mieszkanie Paździochów i wspólną toaletę.

Adres: ul. Templariuszy 1, Ślęza, 55-040 Kobierzyce. Strona: tutaj.

Obejrzyj:

Podsumowanie:

Zwiedzanie muzeów motocyklowych to świetny sposób na połączenie relaksu z pasją i zgłębianiem wiedzy o historii motoryzacji. Oczywiście, to tylko nasza subiektywna lista miejsc, które każdy entuzjasta motocykli powinien odwiedzić tego lata. Mamy nadzieję, że nasz przewodnik zainspirował Was do odwiedzenia któregoś z nich. Jesteśmy też ciekawi, jakie muzeum dopisalibyście do naszej listy!