- ABS w motocyklu - jak działa i dlaczego warto go mieć?
- Najnowsze modele posiadają Cornering ABS. To znacznie bardziej zaawansowany system
- ABS skraca drogę hamowania, zapobiega blokowaniu się koła i pozwala na manewrowanie
Zanim ten system znany od lat w samochodach trafił do motocykli musiał być dosadnie zmodernizowany. Chociaż zasada działania pozostała taka sama, konieczne okazało się wprowadzenie wielu kluczowych zmian, aby ABS zamiast przeszkadzać, realnie pomagał kierowcy podczas mocnego hamowania. Dziś układ składa się z wielu zaawansowanych czujników, dzięki którym mocne hamowanie bez zablokowania koła jest możliwe nawet podczas jazdy w zakręcie.
Wojna zbrojeń na chwile przystała w ostatnich latach, ale co ciekawe, w latach 90. i 00. nikt kompletnie nie zaprzątał sobie głowy bezpieczeństwem. Najważniejsze były osiągi – przede wszystkim liczyła się maksymalna prędkość i coraz to większa moc silnika. Inżynierowie nie musieli sobie wówczas zaprzątać głowy jakimikolwiek normami dotyczącymi norm emisji spalin czy bezpieczeństwa. Kluczowe było stworzenie motocykla, który byłby jeszcze szybszy i dysponowałby większą mocą aniżeli konkurencja. W końcu nadszedł kres tej samowolki i wbrew pozorom nie był to wymóg użytkowników czy kolejnych regulacji, a po prostu naturalny rozwój. Jednoślady przyśpieszały coraz szybciej, ale z błyskawicznie pędzącą wskazówką obrotomierza nie radziły sobie układy hamulcowe. Te zamiast zatrzymywać motocykl pełniły funkcję spowalniacza. Wielu motocyklistów zbyt mocno wciskało przednią klamkę hamulca, co doprowadzało do zablokowania koła i upadku. Rozwiązanie było już niemalże gotowe, ale wymagało dostosowania do charakterystyki jazdy motocyklem.
Dokładnie 38 lat temu ABS zadebiutował po raz pierwszy w motocyklach, a dokładniej w modelu BMW K100. Chociaż była to spora rewolucja, na doposażenie w ten system decydowało się 60 proc. klientów. Początkowo ABS był stosunkowo prosty, ale wraz z rozwojem technologicznym diametralnie się zmienił. W popularnej “Kasecie” działał od prędkości już 4 km/h, ale zaskakiwał gabarytami – same hydrauliczne modulatory ciśnienia ważyły prawie 4 kg, a cały układ ważył 11 kg. Dziś najnowocześniejszy ABS nie tylko fantastycznie działa podczas hamowania wyprostowanym motocyklem, ale zyskał również funkcję nazwaną “Cornering”, czyli dostosowanie jego działania do jazdy w pochyleniu, aby jednoślad się nie prostował i nie zmieniał kierunku jazdy. Zmniejszyły się także wymiary, a masa kompletnych elementów całego układu nie przekracza nawet 1 kg. Różnica jest zatem znacząca, ale najbardziej odczuwalna jest w awaryjnych sytuacjach.
Najważniejsze informacje:
- ABS w motocyklach to bardzo ważny, a także od lat wymagany system. Znacznie skraca drogę hamowania i zapobiega zablokowaniu się koła.
- Po raz pierwszy ABS zadebiutował w BMW K100. Dziś jest standardem we wszystkich jednośladach z silnikami o pojemności powyżej 125 cm3.
- Czym jest Cornering ABS i jak działa?
BMW ma spory wkład w rozwój motocykli. Przeczytaj o kamieniach milowych, które zrewolucjonizowały rynek:
ABS, a po co to komu w motocyklu?
Spore grono motocyklistów wraz z pojawianiem się ABS w pierwszych modelach było sceptycznie nastawionych. Wielu z nich twierdziło, że najważniejsze systemy bezpieczeństwa znajdują się w głowie, prawej i lewej dłoni, a elektronika jest zbędna. Motocykle przecież miały być wolnością, a jakiekolwiek ograniczenia natychmiast były negowane nawet w przypadku, gdy chodziło o bezpieczeństwo. Od tamtych czasów zmieniło się na szczęście wiele i nie mówię tylko o przekonaniu samych motocyklistów, ale przede wszystkich kwestii samych regulacji prawnych. W 2013 roku UE wprowadziła obowiązek stosowania układu ABS dla motocykli z silnikami o pojemności skokowej powyżej 125 cm3. Regulacja ta zaczęła obowiązywać od 2017 roku dla wszystkich nowo produkowanych motocykli, a także dla motocykli z homologacją od roku 2016.
Jaką funkcję pełni system ABS?
ABS, a tak właściwie Anti-lock Breaking System to układ, który odpowiedzialny jest za zapobieganie blokowania się kół podczas hamowania i utracie kontroli nad motocyklem w momencie nagłego hamowania, zwłaszcza na śliskiej nawierzchni. Cały proces hamowania ma być zatem znacznie bezpieczniejszy, a droga hamowania skrócona. Dzięki czujnikom ABS, które odpowiedzialne są za mierzenie obrotów koła, motocykl dostaje informacje na temat jego prędkości i ewentualnych różnic. Gdy ABS wykryje, że koło przestaje się obracać, pompa hamulcowa na ułamki sekund zmniejsza ciśnienie w układzie hamulcowym, aby wymusić cykliczne hamowanie pulsacyjne. Koło ma zatem nadal przyczepność, a kierowca kontrolę nad motocyklem.
Gdyby awaryjne hamowanie zostało przeprowadzone bez ABS, a kierowca mocno wcisnąłby klamkę przedniego lub tylnego hamulca, najprawdopodobniej doszłoby do zablokowania koła. Jeżeli w porę puścisz klamkę to jest szansa na ratunek. W przeciwnym wypadku dojdzie do upadku. W układzie ABS wykrycie nienaturalnej prędkości koła natychmiast sprawia, że nadmiar płynu zostaje na chwilę wycofany z obiegu, aby zmniejszyć ciśnienie.
Rodzaje ABS w motocyklach
Pierwsze układu ABS były bardzo proste w budowie i nadal z takimi rozwiązaniami możemy spotkać się przede wszystkim w motocyklach o pojemności 125 cm3. Mowa o ABS jednokanałowym, który zapobiega blokowaniu się przedniego koła. Większość mocniejszych modeli wykorzystuje dwa kanały – jeden dla przedniego koła, a drugi dla tylnego. To rozwiązanie może współpracowac z układem CBS, który został opracowany przez Hondę i po raz pierwszy trafił do produkcji w 1993 roku. Jego zasada działania znacznie się różni od standardowego układu – jeśli motocyklista wciśnie jedynie przednią klamkę, tylny hamulec. również zadziała.
Czym jest zakrętowy ABS, czyli Cornering ABS?
Najnowocześniejszym systemem jest Cornering ABS, czyli ABS, który działa również w zakręcie. W motocyklach Hondy zadebiutował po raz pierwszy w 2017 roku w CBR1000RR, a w 2020 roku trafił również do modelu Africa Twin. Zakrętowy ABS zmniejsza ryzyko uślizgu podczas hamowania nawet wtedy, gdy motocykl jest pochylony w zakręcie. Gdy motocyklista wjeżdża w zakręt, siła odśrodkowa zabiera część dostępnej przyczepności między oponą, a nawierzchnią. System precyzyjnie koryguje siłę hamowania w zależności od stopnia pochylenia jednośladu, co przede wszystkim zapobiega efektowi “wynoszenia” motocykla na zewnętrzną część zakrętu.
W przypadku Cornering ABS mówimy o bardzo skomplikowanej technologii, która bazuje na danych motocyklach dostarczanych i analizowanych w czasie rzeczywistym przez 6-osiowy inercyjny moduł pomiarowy IMU. Mierzy on pozycję i zachowanie motocykla z dużą dokładnością i biorąc pod uwagę jego pozycję względem sześciu różnych osi jednocześnie – kąta przechylenia (na boki), przyspieszenia przechylenia, kąta pochylenia w przód i tył, przyspieszenia pochylenia, kąta obrotu i przyspieszeni obrotu. To jednak nadal nie koniec, bo Cornering ABS w najnowocześniejszych motocyklach wymienia się danymi także z systemem elektronicznego zawieszenia, z układem wtrysku paliwa oraz wspomnianym wcześniej ECU. Dzięki temu zakrętowy ABS zawsze reaguje maksymalnie precyzyjnie.
Czy i dlaczego ABS jest potrzebny w motocyklu?
Dziś to pytanie praktycznie nie ma sensu. ABS nie jest niepotrzebnym gadżetem podnoszącym cenę motocykla, a realnym systemem, który wpływa na poprawę bezpieczeństwa. Potwierdzają to zresztą przeprowadzone badania – test przeprowadzony przez australijski Monach University potwierdza, że motocykle z ABS mają 35 % więcej szans na uniknięcie wypadku lub kolizji, a także znacznie skraca drogę hamowania.
Inne badania z kolei pokazują, że komputer i odpowiednie systemy działają znacznie szybciej. lepiej oraz pewniej niż człowiek. Od momentu wystąpienia potencjalnego zagrożenia do rozpoczęcia hamowania mijają 2 sekundy – pierwsze pół sekundy zarezerwowane jest dla mózgu, który rejestruje to co znajduje się przed nami, a pozostałe pół sekundy to ocena sytuacji. Aż sekundę zajmuje przekazanie do dłoni konieczności wciśnięcia klamki hamulca.
ABS jest na tyle ważnym systemem, że od 2017 roku musi być montowany we wszystkich motocyklach z silnikami powyżej 125 cm3. To chyba najlepsze potwierdzenie tego, że przy zakupie używanego motocykla ABS powinien być jednym z kluczowych systemów, który powinien znajdować się na liście.
