Skuter nie odpala. Podejrzenia? Układ elektryczny. Jak rozwiązywać problemy związane z instalacją elektryczną w skuterach? Jak działa układ zapłonowy? Co to jest CDI? Jak sprawdzić układ rozruchowy skutera? Przeczytaj specjalny poradnik Skuterowo.com
Pierwszym układem elektrycznym jaki zostanie omówiony to układ zapłonowy. Zespół elektryczny zapłonu składa się z prądnicy trójfazowej i ma oddzielne uzwojenie do zasilania odbiorników oraz ładowania akumulatora. W niektórych modelach pojazdów można spotkać układ zapłonowy typu iskrownikowego, tam dodatkowe uzwojenie zasila tylko układ zapłonowy. Na zewnątrz koła magnesowego jest impulsator, którego zadaniem jest przekazywanie impulsów do modułu zapłonowego (wcześniej tę funkcję spełniał przerywacz). Moduł zapłonowy przetwarza sygnał z impulsatora na impuls zapłonowy, który jest przekazywany do cewki wysokiego napięcia i tam przetwarzany na napięcie zapłonowe. Prawidłowe napięcie zapłonowe to 15 – 16 tys. Volt. Zarówno czas trwania impulsu jak i moment jego wyprzedzenia przed zwrotem zewnętrznym wynika z indywidualnego zaprogramowania systemu CDI.
Podstawową awarią tego układu jest z reguły brak iskry zapłonowej – pierwszą czynnością jaką należy przeprowadzić to sprawdzenie świecy zapłonowej – czy nie jest przegrzana, zaolejona lub pokryta sadzą. Świeca przegrzana ma jasną końcówkę izolatora z zastygłymi kawałkami metalu a elektroda jest mocno nadpalona, zaolejona ma wilgotny osad z nagaru olejowego, pokryta sadzą jest sucha. Należy również sprawdzić przewód wysokiego napięcia pomiędzy cewką zapłonową a fajką świecy. Czasami fajka świecy ma przebicie lub ulega uszkodzeniu wewnętrznemu i w tym przypadku również nie będzie iskry. Jeśli po sprawdzeniu świecy i przewodu nie zostanie stwierdzone uszkodzenie tych elementów należy sprawdzić czujnik stopki bocznej, który jest stosowany teraz w większości skuterów.
Zasada działania polega na tym, że w czasie otwartej stopki bocznej zostanie załączona masa, która za pomocą modułu zapłonowego odcina zapłon. Awarii ulega najczęściej sam czujnik, który często ulega zabrudzeniu z racji jego umiejscowienia, czasami awarii może ulec przewód łączący czujnik z modułem zapłonowym. Najłatwiejszym sposobem jest odłączanie przewodu łączącego moduł z czujnikiem. Jeśli uszkodzeniu uległ czujnik, to w tym momencie skuter powinien dać się uruchomić, ale po odłączeniu tego przewodu nie będziemy w stanie zgasić skutera, co stanie się możliwe dopiero po ponownym podłączeniu przewodu do modułu zapłonowego. Kolor tego przewodu jest czarno-biały. Jeśli nie można go znaleźć to pomocne będzie skorzystanie ze schematu instalacji elektrycznej.
Jeśli po wykonaniu tych czynności okaże się, że nadal nie ma iskry lub skuter nam przerywa z powodu złej iskry to należy sprawdzić iskrownik. Jednym ze sposobów, które można wykorzystać w domowych warunkach jest sprawdzenie za pomocą miernika elektrycznego oporności impulsatora i cewki wzbudzenia. Badanie przeprowadza się następująco, należy ustawić miernik na wartości w (Ohma), jednym przewodem do miernika dotyka się do masy a drugim do przewodu wychodzącego z impulsatora lub cewki wzbudzenia w zależności od tego, która część jest sprawdzana. Jeśli miernik nie wskaże żadnej wartości to można wnioskować że uszkodzeniu uległ któryś ze zwojów cewki wzbudzenia lub impulsatora. W takich przypadkach należy wymienić iskrownik na nowy.
Budowa prądnicy:
1. Nakrętka koła magnesowego
2. Podkładka sprężynująca koła magnesowego
Ciąg dalszy pod materiałem wideo
3. Podkładka dystansowa koła magnesowego
4. Klin wału korbowego
5. Śruby mocowania prądnicy
6. Śruby mocowania prądnicy
7. Prądnica z impulsatorem
8. Koło magnesowe
9. Opaska instalacji prądnicy
Gdy po sprawdzeniu iskrownika okaże się że wszystko nie działa prawidłowo, należy sprawdzić moduł i cewkę zapłonową. Bardzo ważnym jest sprawdzenie masy modułu zapłonowego, która często ulega uszkodzeniu. Najłatwiej jest to ustalić poprzez bezpośrednie podłączenie modułu z masą akumulatora, masa z reguły w skuterach ma kolor zielony. Brak masy na module również jest przyczyną zaniku iskry na świecy. Sprawdzenie modułu zapłonowego i cewki zapłonowej wymaga zastosowania oscyloskopu warsztatowego (w warunkach domowych raczej nie ma możliwości by sprawdzić te elementy). Z doświadczenia warsztatowego można jedynie podpowiedzieć że jeśli mamy przerwy w zapłonie to z reguły uszkodzeniu ulega cewka zapłonowa lub jeśli silnik w skuterze chodzi do pewnego momentu i gaśnie ponownie nie można go uruchomić ponieważ nie ma iskry. W sytuacji gdy dopiero po ochłodzeniu silnika skuter daje się uruchomić to z reguły uszkodzeniu ulega cewka zapłonowa. Awaria modułu cechuje się tym że mamy całkowity brak iskry nie zależenie czy silnik jest ciepły czy zimny.
Masę w instalacji należy sprawdzać za pomocą miernika ustawiając miernik na diodę. Kontrolę przeprowadza się następująco: jednym z przewodów od miernika dotykamy do przewodu masowego a drugim masujemy z ramą lub silnikiem – w tym momencie na mierniku powinna być wartość zerowa. Jeśli na wyświetlaczu pojawi się inna wartość niż zero, można wnioskować że na przewodzie masowym nastąpiła przerwa lub zwarcie.
W tym miejscu należy jeszcze pamiętać że niektóre skutery są wyposażone we włącznik zapłonu i alarm, działania tych elementów na układ zapłonowy jest taki sam jak przy czujniku stopki bocznej tzn. odłącza się od tych elementów przewód masowy z reguły taki sam jak przy czujniku stopki bocznej. Po sprawdzeniu wszystkich tych elementów bez problemu można określić awarię w układzie zapłonowym.
Kolejnym układem, który stwarza duże problemy w czasie użytkowania skutera to układ elektrycznego rozruchu głównie chodzi tu o rozrusznik elektryczny.
Czasami zdarza się że w czasie prób uruchamiania silnika przez użytkownika okazuje się, że rozrusznik w ogóle nie reaguje. W pierwszej kolejności należy sprawdzić masę na rozruszniku czy nie uległa rozłączeniu. Jeśli wszystko jest dobrze przy rozruszniku należy sprawdzić czujnik stopu – przy włączaniu dźwigni hamulcowej powinno włączyć się światło stopu. Jeśli nie zapali się żarówka należy sprawdzić czy nie uległa przepaleniu ponieważ przepalona żarówka powoduje brak napięcia na czujnik stopu i dalej na rozrusznik. Jeżeli po sprawdzeniu tych elementów okaże się że funkcjonują one prawidłowo, należy sprawdzić włącznik rozrusznika prostym sposobem – rozpiąć kostkę i połączyć przewody na „krótko”. Gdy w tej sytuacji rozrusznik nam nie załączy to można wnioskować że uszkodzeniu uległ przekaźnik rozrusznika a włącznik rozrusznika jest sprawny. Należy w takim razie sprawdzić przekaźnik rozrusznika (elektrowłącznik), co sprawdza się na zasadnie złączenia dwóch szpilek wychodzących z przekaźnika. Jeśli rozrusznik zakręci to prawdopodobnie uszkodzeniu uległ przekaźnik rozrusznika. W momencie kiedy rozrusznik nam nie zakręci to kolejną czynnością jest wymontowanie rozrusznika z silnika i sprawdzenie go na „krótko” przy akumulatorze. Jeśli rozrusznik nam nie zakręci, wiadomo, że uległ uszkodzeniu. Takie sprawdzenie krok po kroku od najprostszych czynności ochroni przed zbędnymi czynnościami.
Dużym problemem często jest awaria akumulatora i sama wymiana akumulatora często nic nie pomaga, ponieważ po jakimś czasie awaria powraca. Błędem jest wymiana uszkodzonego akumulatora, a nie usunięcie przyczyny awarii. Do sprawdzenia instalacji pod kątem awarii akumulatora wystarczy miernik elektryczny. Jeżeli sprawdzimy, że mamy za duże ładowanie czyli powyżej 14,30 V, należy wymienić regulator napięcia, który uległ uszkodzeniu, ponieważ za wysokie ładowanie powoduje przeładowanie akumulatora i jego uszkodzenie. Bardzo duże ładowanie powoduje również spalenie żarówek, dlatego jeśli w skuterze przepaliło się więcej żarówek niż jedna to zawsze należy sprawdzić ładowanie w skuterze. Uszkodzenie akumulatora również może nastąpić przez niskie ładowanie, co powoduje nie doładowanie akumulatora. Przy takiej usterce należy skontrolować iskrownik czyli przejście na cewkach iskrownika z reguły kończy się to wymianą iskrownika na nowy.
Kolejnym problemem może być awaria kierunkowskazu, pierwszą czynnością kontrolną jest sprawdzenie przerywacza. Polega to na wypięciu kostki przerywacza i połączeniu dwóch przewodów. W tym przypadku nie złączamy masy, gdyż możemy spowodować zwarcie w instalacji i popalenie żarówek. Po złączeniu dwóch przewodów włączamy przełącznik i jeśli zapalą się nam żarówki to możemy wywnioskować że uszkodzeniu uległ przerywacz kierunkowskazu. Jeśli jednak nie zapalą się żarówki to należy szukać przyczyny awarii w przełączniku kierunkowskazu.
Czasami zdarza się awaria czujnika poziomu paliwa, który po pewnym czasie przestaje pokazywać nam poziom paliwa. Czujnik poziomu paliwa działa na zasadzie potencjometru. Czasami blaszki przesuwające się po potencjometrze ulegają odkształceniu lub zabrudzeniu, wystarczy wtedy oczyścić lub podgiąć blaszkę aby prawidłowo przesuwała się po potencjometrze. Oczywiście zdarza się że ścieżka na potencjometrze ulega przerwaniu wtedy nie zbędna jest wymiana czujnika na nowy. Najłatwiej jest to sprawdzić odpinając kostkę pomiędzy czujnikiem a instalacją, spiąć przewody i sprawdzić czy wskaźnik paliwa zaczyna się ruszać. Jeśli wskaźnik nic nie wskazuje to uszkodzeniu uległ czujnik poziomu paliwa.
Kolejnymi urządzeniami, które sprawiają czasami problemy są światła. Przy awarii świateł w pierwszej kolejności oczywiście należy sprawdzić żarówki. Jeśli okażą się że są sprawne należy sprawdzić włącznik świateł czy dochodzi do niego napięcie. Oczywiście jak miernik nam wskaże że napięcie dochodzi należy sprawdzić połączenie pomiędzy włącznikiem świateł a włącznikiem krótkie-długie. Układ jest tak zrobiony że napięcie idzie najpierw z włącznika świateł i dopiero po włączeniu przełącznika napięcie przekazywane jest do włącznika krótkie-długie, dlatego ważne jest sprawdzenie tego połączenia. Kolejnym krokiem w diagnozowaniu świateł jest prądnica a dokładnie sprawdzenie cewek prądnicy.
Za pomocą miernika ustawionego na prądzie zmiennym podpinamy się do przewodów wychodzących z iskrownika które często mają kolor żółty i biały. Jeśli okaże się że miernik nie wskazuje napięcia należy wymontować iskrownik i sprawdzić połączenia lutowane przewodów dochodzących do cewek. Czasami zdarza się zjawisko „zimnego lutu” i w tych przypadkach wystarczy dokonać ponownego przylutowania przewodu do cewki.
[trending]
